چرا باید در صنعت تایر سرمایه‌گذاری کنیم؟

مواد اولیه صنعت تایر از جمله کائوچوی مصنوعی، دوده و سیم‌های فولادی به قیمت نفت وابسته است و از صنایع پایین‌دستی صنعت پتروشیمی به حساب می‌آید. قیمت‌گذاری محصولات این صنعت در ایران توسط سازمان حمایت از مصرف‌کننده انجام می‌شود. در صورت عدم افزایش نرخ به‌موقع و متناسب با بهای مواد اولیه، صنعت دچار چالش خواهد شد.

واردات و صادرات تایر در سال‌های اخیر با نوسانات قانونی روبه‌رو بود؛ اما از ۱۵ مرداد سال 1400 واردات ممنوع شد و یک ماه بعد از آن، مجوز صادرات ۳۰٪ از محصولات تولیدکنندگان تایرهای کشاورزی، راهسازی و صنعتی و ۱۰٪ از محصولات تولیدکنندگان سواری صادر شد.

نرخ صادراتی تایر ایران به ازای هر کیلوگرم ۲.۵ دلار است. این در حالی است که ارزان‌ترین تایر وارداتی ۳.۵ دلار و تولیدات شرکت‌های معروف بین‌المللی ۶ دلار است. هزینه حمل محصولات این صنعت به ازای هر کیلو 850 تومان است. همچنین، تایر در ایران به‌طور متوسط با نرخ هر کیلوگرم 1.95 دلار معامله می‌شود.

مقدار تولید تایر در سال 1400 بیانگر کاهش نسبی مجموع تولید تایرسازان ایرانی است. در سال 1400 بیش از 24 میلیون حلقه تایر به تولید رسیده که نسبت به سال 1399، کاهش 4 درصدی داشته است. به لحاظ وزن نیز در سال 1400، مجموعا 259 هزار تن در ایران تولید شده که نسبت به سال 1399، افت 5 درصدی دارد.

نیاز داخلی تایر ۳۵۰هزار تن است که سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ تولیدات این صنعت را ۹۶۰هزار تن برآورد کرده است.

تامین 60درصد از مواد اولیه این صنعت از طریق تولیدات داخلی انجام می‌شود؛ در مقابل کائوچوی طبیعی کاملا وارداتی و کائوچوی مصنوعی، مواد شیمیایی و استیل کورد داخلی و وارداتی است.

در گزارش‌های سالیانه شرکت‌ها تاثیر منفی افزایش نرخ مواد اولیه روی سود تمامی شرکت‌ها محسوس است. فروش این شرکت‌ها به اندازه افزایش بهای تمام‌شده نبوده و سودآوری شرکت‌ها را کاهش داده است.

مروری بر نکات شرکت‌های برتر صنعت تایر

پکرمان

تنها تولیدکننده لاستیک‌های رادیال باری در ایران «مجموعه بارز» است. تایر رادیال 62% از فروش آن، بایاس 31%، تیوب حدود 5% و نوار کم‌تر از یک درصد را شامل می‌شود. پکرمان دارای زیرمجموعه‌های بارز کردستان، لاستیک سیرجان، سامان بارز، بارز ترابر کرمان و بارز لرستان است. این شرکت پیشرو در صنعت، طرح‌های توسعه پروژه تولید لاستیک بارز لرستان و پروژه استیل کورد لاستیک سیرجان و تولید 190هزار تن (بیش از 200% از تولید سال 1400) تا پایان 1404 را در برنامه دارد.

پتایر

بیش از 61% از تولیدات شرکت «ایران تایر» را تایر رادیال سیمی، 38% آن را تایر بایاس و کم‌تر از یک درصد آن را نوار تشکیل می‌دهد. این شرکت طرح توسعه انتقال محل کارخانه از تهران به مهدی‌شهر سمنان طی 3 فاز را در دست اجرا دارد که فاز اول آن تا پایان 1400، 22% پیشرفت فیزیکی داشته است. در فاز اول و پس از بهره‌برداری در پایان 1402، 25هزار تن از ظرفیت تولید تایر رادیال سبک به سمنان منتقل خواهد شد. فاز دوم انتقال ظرفیت 15هزار تن رادیال سواری و فاز سوم انتقال ظرفیت 20هزار تن انواع تایرهای رادیال سنگین خواهد بود. پتایر در اردیبهشت 1401 و برای تکمیل پروژه انتقال کارخانه به سمنان، افزایش سرمایه 130 میلیارد تومان از محل سود انباشته داده است.

تولید سال 1400 شرکت از نظر تعداد حلقه نسبت به سال قبل افزایش داشته اما به دلیل تولید تایرهای سبک بایاس مقدار کم‌تری مواد نسبت به سال قبل مصرف شده است. افزایش 100درصدی در نرخ مصرف مواد اولیه باعث افزایش مبلغ مصرف مواد در بهای تمام‌شده شده که این موضوع با توجه به عدم افزایش نرخ فروش محصولات باعث افزایش ضریب بهای تمام‌شده به فروش و به تبع، کاهش سودآوری شده است.

ایران تایر فاقد هرگونه انباشت محصول تولیدی است و برای سال 1401، صد درصد ظرفیت و 27هزار تن تولید را پیش‌بینی می‌کند.

پکویر

تولیدات اصلی «کویرتایر» که بزرگ‌ترین واحد صنعتی استان خراسان جنوبی است، بیش از 99% به تایر رادیال اختصاص دارد. این شرکت طرح توسعه بهره‌برداری از شرکت کویر استیل بیرجند را در دست اجرا دارد که97% پیشرفت فیزیکی داشته و در سال‌جاری به بهره‌برداری می‌رسد. بهره‌برداری از این طرح 15هزار تن ظرفیت سیم استیل کورد و 50هزار تن تایر ماشین‌های معدنی، کشاورزی و باری به ظرفیت شرکت اضافه می‌کند.

این شرکت که سال مالی‌اش آذرماه است، برنامه تولید 35هزار تن در سال مالی 1401 را بودجه کرده. با توجه به گزارش‌های ماهیانه تا پایان اردیبهشت‌ماه 13هزار و 562 تن تولید داشته که به نظر می‌رسد اگر روند تولید به همین شکل پیشرفت داشته باشد، می‌تواند به میزان اعلامی برسد. البته نسبت به ریسک قطعی برق در تابستان نباید بی‌توجه بود.

نتیجه‌گیری

این صنعت با ارزش بازار 13.8 هزار میلیارد تومانی در پایان هفته سوم خرداد 1401، سهم 0.2درصدی از کل بازار را داراست. تایرسازها میانگین حدود 10% از فروش خود را به دستمزد اختصاص می‌دهند. نسبت قیمت به درآمد گذشته‌نگر صنعت تایر 11.5 و P/E  تحلیلی آن 6.5 است.

با توجه به نیاز سالانه 350هزار تنی داخلی، کمبود عرضه و آزادسازی صادرات قسمتی از تولیدات، تایرسازها را برای سرمایه‌گذاری جذاب کرده است.

از سوی دیگر، افزایش نرخ در این صنعت امری حیاتی است و انتظار اعطای مجوز افزایش نرخ بیش‌تر از 30%، که به تازگی به برخی نمادهای تایرساز اعطا شده است را داریم. سبدگردان «سورنا» در حال حاضر در این صنعت موقعیت خرید یا فروشی ندارد و همچنان در حال بررسی گزینه‌های مناسب در این صنعت هستیم.

بازدهی بازاری این صنعت از ابتدای 1401، حدود 6% بوده؛ درحالی‌که شاخص کل بورس تهران بیش از 9% رشد داشته است. نسبت قیمت به فروش جذاب و افزایش نرخی که بازار در انتظار آن است، احتمالا می‌تواند عقب‌افتادگی این صنعت از رشد شاخص کل را جبران کند.